Voorkeurshouding en/of afgeplat hoofdje

Sinds het advies er is om baby’s op de rug te laten slapen in de plaats van de buik ter voorkoming van de wiegendood, is het aantal baby’s met een voorkeurshouding en afplatting fors toegenomen. Maar liefst 8-20% van de baby’s onder de 6 maanden heeft een voorkeurshouding. In verhouding 3 jongens tegenover 2 meisjes. Ook hebben eerst geboren kinderen een groter kans op een voorkeurshouding dan de opvolgende kinderen. Dit heeft mogelijk te maken met de (nog niet eerder gecreëerde) ruimte in het geboortekanaal.

Hoe weet je of jouw baby een voorkeurshouding heeft?
Het meest opvallende symptoom is vaak de vorm van het hoofdje van je baby. Wanneer je baby een tijdje een voorkeurshouding heeft, ontstaat er aan de kant waarop je baby ligt een afplatting van het schedel. Als je van bovenaf naar het hoofdje van je baby kijkt, zie je dat de zijde waarop je baby veel ligt platter oogt dan de andere zijde. Zo’n afplatting noemen we ook wel een plagiocephalie. Dit woord staat dan ook vaak op de verwijzing van het consultatie bureau bij een baby met een voorkeurshouding.

Als de afplatting van het schedel niet rechts of links zichtbaar is, maar de gehele achterzijde van het hoofdje betreft, is er sprake van een brachicephalie. Dit zie je regelmatig in combinatie met een plagiocephalie. De oorzaak van een brachicephalie heeft vaak te maken met de motorische ontwikkeling, deze verloopt dan vaak minder snel. Een kinderfysiotherapeut kan onderzoeken wat hierin een rol speelt, helpen bij het stimuleren van de motorische ontwikkeling en adviezen geven zodat de afplatting vermindert.

Naast een afgeplat hoofdje valt het vaak op dat je baby veel, of zelfs bijna alleen maar, naar één kant kijkt. Ook zie je vaak dat een baby nog veel moeite heeft met het heffen van het hoofdje bij het liggen op de buik.

Waardoor ontstaat een voorkeurshouding?
Helaas heb ik hier geen kort antwoord op, er zijn veel mogelijke oorzaken. Om te weten wat bij jouw baby de oorzaak is, is een gedegen (kinderfysiotherapeutisch) onderzoek nodig.

Wel is het bij een baby met een voorkeurshouding altijd belangrijk om te checken of de oren en ogen goed functioneren. Reageert je baby op geluiden? Volgt je baby met de ogen en kan het ergens op fixeren? Is dit niet het geval, neem dan contact op met het consultatiebureau of de huisarts.

Daarnaast is het goed om na te gaan sinds wanneer de voorkeurshouding is ontstaan. Was deze er al vanaf het begin en is de bevalling intensief geweest? Dan speelt mogelijk de bevalling een rol bij het ontstaan van de klachten.
Is de voorkeurshouding pas iets later ontstaan (vaak tussen de 3-6 weken) dan speelt vaak de motorische ontwikkeling van je baby en/of de eenzijdige hantering van de ouders een rol. Als beiden ouders rechtshandig zijn en de baby flesvoeding krijgt, wordt de baby vaak op dezelfde arm gevoed en via dezelfde kant verschoond. Dit kan een rol spelen bij het ontwikkelen van een voorkeurshouding. 

Echter zijn er nog veel meer mogelijke oorzaken van een voorkeurshouding en weet je pas echt waar de voorkeurshouding vandaan komt als je baby goed onderzocht is. Ik adviseer bij een voorkeurshouding en/of afplatting om een verwijzing via het consultatiebureau of de huisarts te vragen en direct een kinderfysiotherapeut mee te laten kijken. Hoe langer je wacht, hoe moeilijker het vaak is om een voorkeurshouding te doorbreken en afplatting te voorkomen.

Hoeveel kost kinderfysiotherapie voor je baby?
Op verwijzing van bijvoorbeeld het consultatiebureau, de huisarts of kinderarts komt de kinderfysiotherapeut bij jullie aan huis voor de intake en de behandelingen. Er zijn geen kosten aan verbonden, het valt (ook wanneer je geen fysio in je pakket hebt) volledig onder de verzekering. Kinderen hebben 18 behandelingen in de basisverzekering en hebben geen eigen risico. Heb je geen verwijzing? Dan kan vaak via het consultatiebureau of de huisarts alsnog een verwijzing geregeld worden. Mocht dit niet lukken, dan worden de behandelingen wel vergoed door je zorgverzekeraar als de behandeling op de praktijk plaats vindt. 

Wat kan je nu al doen als je baby een voorkeurshouding of afgeplat hoofdje heeft?
Hierbij een aantal tips waarmee je direct aan de slag kan. De tips kunnen direct na de geboorte al ingezet worden.

Oefen de buiklig: Probeer 2-5 keer per dag kort te oefenen op de buiklig. Heb je een onrustige baby, dan is 2 keer per dag wellicht echt al genoeg voor jouw baby. Is er ruimte voor, dan kan je tot 5 keer per dag oefenen met je baby. Je baby geeft het wel aan als het genoeg is. Maak het extra interessant voor je baby door bijvoorbeeld gebruik te maken van een speciaal voor baby’s ontworpen boekje; een babyboekje met zwart-wit plaatjes. Is het nog erg moeilijk om het hoofdje op te tillen of begint je baby gelijk te huilen? Leg je baby dan bij jou op de borst op de buik en zak er zelf wat onderuit. Plaats de ellebogen van je baby onder de borst van je baby, zodat je baby hier steun op kan nemen. Spuugt je baby veel? Oefen dan niet vlak na de voeding, maar probeer een ander moment te vinden.
Lukt het alsnog niet met de buiklig? Wacht dan het bezoekje van de kinderfysiotherapeut even af.
Let op hoe je, je baby voedt, verschoont en tilt: Wissel bij flesvoeding de positie af waarin je, je baby voedt. Voorkom dat je baby altijd op dezelfde arm ligt hierbij. Bij het verschonen kan je rekening houden met de voorkeurshouding door het aankleedkussen zo te draaien dat de voetjes van je baby bij jouw buik liggen. Je baby wordt dan uitgelokt om naar het midden te kijken als het jou wil zien. Bij het tillen kan je net als bij het voeden er op letten dat je, je baby niet telkens op dezelfde manier tilt. Kijk hierbij goed naar je baby, waar kijkt je baby heen tijdens het tillen? Zorg ervoor dat je baby wordt uitgenodigd naar het midden of de niet-voorkeurskant te kijken.
Let op hoe je baby in de box of het bedje ligt: Baby’s kijken vaak graag naar rondlopende ouders en contrasten (bijvoorbeeld jaloezieën voor de ramen of opgehangen (zwart-wit) speelgoed). Houd hier rekening mee tijdens het wegleggen van je baby. Als je een muziekmobiel boven de box hebt, zorg er dan voor dat deze aan de niet-voorkeurskant en ter hoogte van de navel van je baby hangt.

Wil je mijn hulp bij de voorkeurshouding of afplatting van het schedel van je baby? Maak dan online een afspraak of vul het contactformulier in. Ik kom bij kinderen tot 2 jaar aan huis in Amersfoort, Hoogland en Hooglanderveen. Twijfel je of het nodig is? Voel je vrij om contact op te nemen zodat we het (vrijblijvend) kunnen bespreken.

Wie weet tot ziens! Groetjes, Margo